Căng thẳng leo thang ở Trung Đông có đẩy giá xăng dầu tăng không?

Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu vẫn đang chịu nhiều áp lực từ lạm phát, lãi suất cao và biến động cung cầu năng lượng, tình hình chính trị tại Trung Đông tiếp tục là một ẩn số có khả năng làm rung chuyển thị trường. Đặc biệt, khi căng thẳng leo thang ở Trung Đông, một câu hỏi được đặt ra là: căng thẳng leo thang ở Trung Đông có đẩy giá xăng dầu tăng không? 

Câu hỏi này không chỉ liên quan đến biến động thị trường quốc tế mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến giá cả tiêu dùng, chi phí vận hành doanh nghiệp và chính sách điều hành của nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam.

Trung Đông “điểm nóng” năng lượng của thế giới

Khu vực Trung Đông là nơi tập trung phần lớn trữ lượng dầu mỏ toàn cầu và là trung tâm xuất khẩu năng lượng lớn nhất thế giới. Các quốc gia như Iran, Iraq, Saudi Arabia, UAE và Kuwait đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp dầu thô và khí đốt ra thị trường quốc tế. Chỉ riêng eo biển Hormuz  tuyến đường chiến lược nối vùng Vịnh ra biển Arab đã vận chuyển gần 20 triệu thùng dầu/ngày, chiếm khoảng 1/3 lượng dầu giao dịch toàn cầu.

Chính vì vậy, bất kỳ xung đột hoặc bất ổn chính trị nào tại khu vực này, dù trực tiếp hay gián tiếp, đều có khả năng ảnh hưởng đến dòng chảy năng lượng toàn cầu và làm dấy lên lo ngại về giá cả.

Diễn biến căng thẳng và phản ứng của thị trường dầu mỏ

Thời gian gần đây, nhiều cuộc xung đột diễn ra giữa các bên liên quan trong khu vực như Israel và Iran, hay các nhóm vũ trang có liên hệ với các nước lớn trong vùng. Các cuộc không kích, đe dọa đóng cửa eo biển Hormuz, tấn công tàu dầu hoặc cơ sở hạ tầng dầu khí là những nguyên nhân khiến thị trường dầu mỏ thế giới phản ứng mạnh.

Ngay khi có thông tin về các cuộc tấn công hoặc leo thang xung đột, giá dầu thường tăng mạnh chỉ trong vài giờ hoặc vài phiên giao dịch. Có thời điểm, giá dầu Brent đã tăng hơn 10% chỉ trong một tuần. Điều này phản ánh tâm lý lo ngại thiếu hụt nguồn cung, đẩy nhà đầu tư vào trạng thái mua tích trữ để đề phòng rủi ro.

Các yếu tố khiến giá xăng dầu tăng khi Trung Đông bất ổn

Để trả lời câu hỏi “căng thẳng leo thang ở Trung Đông có đẩy giá xăng dầu tăng không?”, cần xem xét các yếu tố sau:

Nỗi lo về gián đoạn nguồn cung

Khi các tuyến vận chuyển bị đe dọa hoặc các mỏ dầu bị tấn công, nguồn cung năng lượng toàn cầu có thể bị gián đoạn nghiêm trọng. Việc thiếu hụt nguồn cung tức thời dẫn đến việc tăng giá để cân bằng cung–cầu, đặc biệt trong bối cảnh dự trữ chiến lược có giới hạn.

Tâm lý đầu cơ và bất ổn thị trường

Tâm lý thị trường thường phản ứng rất nhạy với bất ổn chính trị. Ngay cả khi chưa có sự gián đoạn thực tế về nguồn cung, các nhà đầu tư vẫn sẵn sàng chi thêm để đảm bảo có đủ dầu, từ đó khiến giá tăng mạnh trong ngắn hạn.

Phản ứng dây chuyền từ các thị trường tài chính

Khi giá dầu tăng, kéo theo lạm phát tăng, điều này làm thay đổi kỳ vọng về chính sách tiền tệ. Đồng USD, lãi suất, giá cổ phiếu và các loại hàng hóa khác cũng bị ảnh hưởng, tạo ra hiệu ứng lan tỏa toàn cầu.

Giá xăng dầu trong nước bị tác động như thế nào?

Ở Việt Nam, giá xăng dầu trong nước chịu tác động trực tiếp từ giá dầu thế giới thông qua cơ chế điều hành theo chu kỳ 10 ngày/lần của liên Bộ Công Thương – Tài chính. Khi giá dầu thế giới tăng, các mặt hàng xăng dầu như RON 95, RON 92 hay dầu Diesel trong nước cũng sẽ được điều chỉnh tăng tương ứng, có độ trễ ngắn.

Trong một số kỳ điều hành gần đây, khi tình hình tại Trung Đông căng thẳng, giá xăng trong nước đã tăng từ 300–600 đồng/lít. Dù mức tăng không quá đột biến, nhưng nếu tình trạng kéo dài hoặc leo thang nghiêm trọng, người tiêu dùng trong nước chắc chắn sẽ phải đối mặt với giá xăng cao hơn, từ đó làm tăng chi phí sinh hoạt và vận hành sản xuất kinh doanh.

Nhưng liệu giá có tăng bền vững hay chỉ mang tính tạm thời?

Câu trả lời là: giá dầu tăng nhưng thường không bền vững nếu xung đột không kéo dài hoặc không ảnh hưởng đến dòng chảy thực tế của dầu mỏ. Trong thực tế, nhiều đợt tăng giá chỉ diễn ra vài ngày hoặc vài tuần, sau đó giảm nhanh chóng khi tình hình lắng dịu hoặc có sự can thiệp từ các tổ chức quốc tế.

Thêm vào đó, thị trường hiện nay cũng có nhiều “van xả” giúp ổn định giá như:

• Tăng khai thác từ các nước ngoài OPEC.
• Sử dụng dầu từ kho dự trữ chiến lược.
• Ứng dụng công nghệ mới như dầu đá phiến giúp bổ sung nguồn cung nhanh chóng.
• Các thỏa thuận ngừng bắn hoặc đàm phán hòa bình.

Căng thẳng leo thang ở Trung Đông có đẩy giá xăng dầu tăng không?

Tổng hợp các yếu tố nêu trên, có thể khẳng định: căng thẳng leo thang ở Trung Đông có thể đẩy giá xăng dầu tăng trong ngắn hạn, đặc biệt nếu nó ảnh hưởng đến nguồn cung hoặc gây ra lo ngại về chuỗi cung ứng năng lượng toàn cầu. Tuy nhiên, mức độ tăng cao hay thấp, kéo dài bao lâu lại phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác như:

• Quy mô và mức độ leo thang của xung đột.
• Phản ứng từ OPEC và các nước sản xuất dầu lớn.
• Mức độ sẵn sàng của các quốc gia tiêu dùng lớn trong việc ứng phó.
• Ổn định chính trị nội bộ và yếu tố mùa vụ tại các nước nhập khẩu.

Doanh nghiệp và người tiêu dùng cần chuẩn bị gì?

Đối với doanh nghiệp:

• Cần chủ động xây dựng kịch bản ứng phó với biến động giá nguyên liệu đầu vào.
• Dự phòng ngân sách cho chi phí nhiên liệu trong các trường hợp xấu.
• Tối ưu hóa logistics, cải thiện hiệu suất tiêu hao nhiên liệu.

Đối với người tiêu dùng:

• Hạn chế sử dụng phương tiện cá nhân khi không cần thiết.
• Chuyển sang các phương tiện tiết kiệm năng lượng.
• Cập nhật thông tin về giá xăng dầu để lựa chọn thời điểm mua nhiên liệu hợp lý.

Căng thẳng leo thang ở Trung Đông có đẩy giá xăng dầu tăng không? Câu trả lời là có, nhưng chủ yếu trong ngắn hạn và mang tính phản ứng tâm lý thị trường. Giá xăng dầu thế giới sẽ chỉ thực sự tăng mạnh và kéo dài nếu xung đột tác động trực tiếp đến nguồn cung thực tế.

Tuy nhiên, với sự phát triển của công nghệ, các nguồn năng lượng thay thế và các công cụ điều hành vĩ mô, thế giới có nhiều cơ chế để bình ổn thị trường năng lượng. Việt Nam cũng đã có nhiều kinh nghiệm điều hành giá xăng dầu phù hợp, giúp giảm thiểu tác động của những biến động quốc tế đến nền kinh tế và đời sống người dân.

Theo dõi website của Công ty TNHH MNS Việt Nam để cập nhật thêm những thông tin mới nhất!